Proces przemocy rówieśniczej
“W narracjach dzieci, które ujawniły przemoc rówieśniczą pojawiają się wspólne elementy. Na początku zwykle zaczynało się od wyśmiewania, upokorzenia, które powodowało poczucie bezradności, braku bezpieczeństwa i obniżenie samooceny dziecka, które było w roli osoby poszkodowanej.
Potem agresorzy posuwali się dalej – szantażowali, zmuszali rówieśnika do wykonywania ich poleceń, przynoszenia przedmiotów lub pieniędzy, wypełniania upokarzających „wyzwań”. Często pod groźbą ujawnienia jakiejś plotki – niekoniecznie mającej cokolwiek wspólnego z prawdą.
Następnie groźba dotyczyła już tego, co sama ofiara niestety zrobiła pod naciskiem kolegów. Sytuacja robiła się coraz mniej bezpieczna, a dziecko dotknięte przemocą miało poczucie, że nie może się wycofać, poprosić o pomoc dorosłych, bo agresorzy są silniejsi, mogą tak opowiedzieć o tym, co się stało, że to ono zostanie uznane za winne. Wiele z nich próbowało radzić sobie unikaniem kontaktu z agresywnymi kolegami. Dlatego wagarowali, symulowali choroby byleby utrzymać się z daleka od przemocy.
Pojawiały się objawy depresyjne, lękowe, dzieci traciły zdolność do efektywnego uczenia się, funkcjonowały w szkole coraz gorzej – często dopiero na tym etapie dorośli zauważali, że coś się dzieje złego. Otoczenie dostrzega problem rówieśniczy dopiero wtedy, kiedy jego konsekwencji nie da się ukryć – najczęściej naprawdę późno. Zarówno prześladowcy, jak i prześladowani tkwią od dawna w spirali strachu i agresji, z której trudno się wycofać, a jeszcze trudniej poprosić o pomoc.”
Kozioł ofiarny
W każdej klasie można znaleźć osobę, na której inni rozładowują swoje napięcie. Bywa, że jest to dziecko, które samo z siebie się śmieje, wyraża pozorny dystans do własnej niedoskonałości. Z czasem jednak staje się to idealną okazją dla innych, by i oni je wyśmiali. Czasem jest to dziecko, które reprezentuje wszystko to, czego reszta grupy nie chce dostrzec w sobie – bezbronność, lęk, wycofanie.
Kozłem ofiarnym może się stać każdy, kto przyjmie na siebie niezadowolenie, rozczarowanie grupy: klasowy „kujon”, który realizuje niespełnione ambicje innych, „bujający w obłokach” młody romantyk, który nie podziela zainteresowań innych, jak również dziecko impulsywne, które spełnia marzenia uczniów o rozstrojeniu nauczyciela i uniknięciu lekcji.
Podobne ryzyko wejścia w rolę kozła ofiarnego dotyczy dzieci, których wygląd, sprawność fizyczna i intelektualna, pochodzenie, rasa różni się od reszty grupy.
Dzieci wchodzące w rolę kozła ofiarnego powinny być szczególnie obserwowane w sytuacjach rówieśniczych. Zadaniem wychowawcy jest uważne przyglądanie się relacjom w grupie, by w porę wykrył ryzyko zaistnienia przemocy rówieśniczej.
Sygnały ostrzegawcze
Do sygnałów ostrzegawczych, mówiących o doświadczaniu przemocy rówieśniczej zalicza się najczęściej takie zachowania jak:
- Powrót do domu w podartych ubraniach
- Zniszczone podręczniki i przybory szkolne
- Brak apetytu
- Kłopoty ze snem, koszmary
- Zmiany nastroju
- Prośby o dodatkowe pieniądze
- Liczne skaleczenia, siniaki
- Spóźnienia do szkoły
- Brak pewności siebie
- Niechęć do uczęszczania do szkoły
- Pogorszenie wyników w nauce
- Brak kontaktu z rówieśnikami
- Spędzanie przerw na uboczu
- Trudności z wypowiadaniem się na forum klasowym i inne.
a szerzej o skutkach psychicznych przemocy rówieśniczej można dowiedzieć się z filmu Małgorzaty Gołoty https://swps.pl/ “Przemoc rówieśnicza i bullying jako źródło problemów psychicznych u dzieci i młodzieży”.
Źródło: Natalia Perek, https://epedagogika.pl/top-tematy/bullying-w-szkole-co-robic-gdy-sie-pojawia-4653.html, 2021
Obraz autorstwa Freepik
0 Comments