Blisko połowa uczniów nie zgłasza, iż doświadcza lub bywa świadkami bullyingu. Jest to zapewne powód, dla którego nauczyciele uważają, iż bullyingu jest mniej niż w rzeczywistości i rzadziej podejmują interwencję.
Tymczasem wiedza dotycząca kolejnych etapów bullyingu oraz umiejętność zauważenia i zrozumienia
zachowań grupy rówieśniczej mogą pomóc w podjęciu odpowiednich interwencji.
Działania te mogą przerwać proces bullyingu zanim role się utrwalą i zanim hierarchia klasowa się usztywni. Dzięki wczesnej interwencji ma szanse nie dojść do skrajnych form dręczenia i prześladowania, ponieważ bullying to nie pojedyncze zdarzenie, a proces o efekcie domina: od pierwszego, na pozór niewinnego ataku, poprzez poniżające etykietowanie i rujnowanie reputacji, aż do pełnej wieloaspektowej fazy prześladowania i całkowitego wykluczenia ze społeczności klasy.
Faza pierwsza
Faza pierwsza to moment wyszukiwania słabości, w którym rozpoczyna się proces testowania „kto pasuje, a kto nie”. Uczniowie na tym etapie wybierają zachowania, które są przez nich uważane za dziwne i niepasujące do norm klasowych, a następnie przypisują potencjalnym ofiarom podstawowe atrybuty wykluczenia.
Dotyczą one wyglądu, charakteru czy zachowania, pochodzą z makrokultury i uważane są za niepożądane (np. nadwaga, zbyt mało kobiecy wygląd lub kobiece zachowanie w przypadku dziewczyn, zbyt mało męski wygląd w przypadku chłopców, inne pochodzenie, niepełnosprawność lub choroba).
Faza druga
Faza druga charakteryzuje się kolektywnym tworzeniem, uzupełnianiem i potwierdzaniem obrazu ofiary oraz uzasadnianiem pozycji w klasie. Takie działania usprawiedliwiają prześladowców, asystentów i aktywnych kibiców oraz ułatwiają zachowanie neutralnej postawy biernych i niezaangażowanych świadków. Na tym etapie następuje dodawanie drugorzędnych (uzupełniających) atrybutów wykluczenia, które są już bezpośrednio powiązane z mikrokulturą klasy.
Jeżeli panuje norma niskich wyników w nauce, atrybutem wykluczenia będą wysokie osiągnięcia, jeżeli w klasie normą będzie uprawianie sportu, atrybutem może być nieuprawianie żadnej dyscypliny sportowej. Poza wspólną pracą nad obrazem wykluczonego ucznia lub uczennicy, pozostali uczniowie zaczynają odnajdywać swoje role w nowej społecznej rzeczywistości.
Faza trzecia
W fazie trzeciej rówieśnicy nadal kreują, uzupełniają i potwierdzają obraz ofiary, ale na tym etapie może nastąpić odizolowanie wiktymizowanego ucznia od reszty klasy. Granica między „my” – normalni a „on” – dziwak zaczyna być kreślona bardzo wyraźnie i konfrontacyjnie. Rujnowana jest reputacja przez opowiadanie historii i rozpowszechnianie plotek na temat przeszłości, znajomych oraz rodziny. Odchodzą ostatni sprzymierzeńcy, przyjaciele i znajomi.
Uczeń będący celem agresywnych zachowań zostaje sam, bez wsparcia, we wrogim dla siebie środowisku.
Bilbliografia:
Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka Vol. 21 Nr 4 (2022) 57
Jakub T. Mróz, Małgorzata Wójcik, Jacek Pyżalski
0 Comments