“Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), na postawie wieloletnich badań prowadzonych w różnych krajach świata (raport Child and Adolescent Mental Health Policies and Plans z 2005 r.), uznała przemoc rówieśniczą za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Przemoc jest zachowaniem, które ma miejsce wówczas, gdy strona atakująca jest silniejsza fizycznie lub psychicznie. Przemoc charakteryzuje się nierównowagą sił.
Jarosław Rudniański definiuje przemoc jako „relację zachodzącą między jednym człowiekiem a drugim, między grupą a jednostką, między dwiema grupami ludzi, polegającą na użyciu przeważającej siły, czyli znacznie większej od tej, jaką dysponuje strona, wobec której siły tej się używa”.
Przemoc szkolna przybiera najczęściej formę dręczenia (ang. bullying). Dan Olweus uważa, że „o zjawisku dręczenia można mówić wówczas, gdy ofiara jest w dłuższym okresie wielokrotnie narażona na negatywne działania ze strony innej osoby lub osób”.
Według Christiny Salmivalli dręczenie szkolne jest podtypem zachowań agresywnych, w którym jednostka lub grupa w sposób powtarzalny atakuje, upokarza i/lub wyklucza z grupy relatywnie słabszą osobę.
Cechy charakterystyczne przemocy to:
- nierównowaga sił fizycznych lub psychicznych pomiędzy uczniami,
- powtarzalność działań (wielokrotność i długotrwałość),
- intencjonalność postępowania – chęć wywołania cierpienia u poszkodowanego.
W sytuacji przemocy tworzą się dwie role:
- poszkodowanego – osoby, która nie potrafi lub nie ma możliwości sama się bronić,
- sprawcy – osoby nadużywającej własnej siły w relacjach z innymi.
Jakie są formy przemocy?
Formy przemocy są identyczne z formami agresji, różnica polega tylko na tym, że stosowane są jednostronnie – przede wszystkim przez sprawcę lub sprawców.
Wyróżniamy cztery zasadnicze formy agresji:
- agresja fizyczna (szarpanie, bicie, kopanie, niszczenie i chowanie rzeczy, zamykanie
w pomieszczeniach, wymuszanie pieniędzy itp.), - agresja słowna (przezywanie, wyśmiewanie, obrażanie, plotkowanie, grożenie itp.),
- agresja emocjonalna (wykluczanie z grona/izolowanie, obniżanie czyjegoś statusu
w grupie, manipulowanie klasowymi przyjaźniami/relacjami, nastawianie przeciwko
innym), - cyberagresja (publikowanie ośmieszających informacji, zdjęć, filmów, podszywanie
się w sieci pod kogoś, wykluczanie online z grupy itp.).
Przemocy najczęściej dopuszczają się uczniowie z tej samej klasy (w pojedynkę lub grupowo),
rzadziej uczniowie z innych klas.
Chłopcy są sprawcami dręczenia w stosunku do chłopców i dziewcząt, uczniów w ich własnej
grupie wiekowej i poza nią. Dziewczynki dręczą zwykle inne dziewczynki z tej samej grupy wiekowej. Sprawcami przemocy są częściej chłopcy niż dziewczęta. Chłopcy częściej stykają się z dręczeniem bezpośrednim i fizycznym, dziewczęta doświadczają częściej przemocy pośredniej, wykluczenia i plotek.
Bibliografia: Joanna Węgrzynowska “Profilaktyka agresji i przemocy rówieśniczej w klasie”, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
0 Comments